ΦΥΣΙΚΟ ΓΟΝΑΤΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ

 

"This article was translated by Kostas Andreadis with permission of the author. The original article was written by Laura Walton and is available in English on scubapsyche.com"

Αρκετά καταδυτικά κέντρα άλλαξαν πρόσφατα την πρακτική τους και την εκμάθηση για την προώθηση της καταδυτικής εκπαίδευσης σε μια ουδέτερη και (σχεδόν) οριζόντια στάση από την αρχή. Αυτό σημαίνει ότι δεν ενθαρρύνουν πλέον την αρνητική πλευστότητα με την γονατιστή στάση των μαθητών. Μπορούμε να διακρίνουμε τα τεράστια πλεονεκτήματα αυτού του εγχειρήματος, τα οποία θα συζητήσουμε αργότερα. Αλλά πρώτα θα ήθελα να εξετάσουμε πώς έρχεται το γονάτισμα στο βυθό σαν αρχική πρώτη στάση του σώματος. Σαν αυτοδύτες γνωρίζουμε ότι για να κινηθούμε αποτελεσματικά στο νερό πρέπει να αναπτύξουμε την ουδέτερη πλευστότητα και να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας οριζόντια σε μια σωστή θέση κατάδυσης. Αυτό το κάνουμε για να βελτιώσουμε την κατανάλωση αέρα και την άνεση μας υποβρυχίως, καθώς και για να μειώσουμε την αδικαιολόγητη παραγωγή έργου (κούραση) που μπορεί να συμβάλουν σε δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις στο βυθό όπως ο πανικός και η κακή κατανάλωση του αναπνεύσιμου αερίου μας. Γιατί λοιπόν γονατίζουμε όταν μαθαίνουμε για πρώτη φορά κατάδυση και γιατί κάποιοι εκπαιδευτές και οργανισμοί πιστοποίησης προτείνουν μια αρνητική πλευστότητα και μια κάθετη θέση στο νερό για τους αρχάριους αυτοδύτες;

Αναρωτηθήκαμε λοιπόν αν οι εκπαιδευτές ενημέρωναν και έδειχναν ουδέτερη και οριζόντια στάση από την αρχή, οι νέοι αυτοδύτες θα γονάτιζαν ακόμα; Αν γονάτιζαν χωρίς να έχουν δοθεί τέτοιες οδηγίες αυτό θα έδειχνε ότι υπάρχει μια ενστικτώδης συνιστώσα για την ανάληψη αυτής της θέσης. Λοιπόν, το κάναμε. Σχεδόν όλοι γονάτισαν σε κάποιο σημείο και περίπου το ένα τρίτο γονάτιζαν συχνά ακόμα και ύστερα από προτροπές να μετακινηθούν σε μια πιο πρηνή θέση. Από τότε σκεφτόμαστε τη γονατιστή / κάθετη και αρνητική πλευστότητα και τι συμβάλλει σε αυτήν την (ενδεχομένως) ενστικτώδη συμπεριφορά. Στο σημείο αυτό θα πρότεινα ότι οι λόγοι είναι τόσο φυσιολογικοί όσο και κοινωνικοί και μπορούν να περιγραφούν σε τρεις βασικούς τομείς:

Η φυσική μας κατασκευή: είμαστε γενικά κατασκευασμένοι για να είμαστε όρθιοι όταν είμαστε δραστήριοι και επιρρεπείς να καθήσουμε στα γόνατα όταν ξεκουραζόμαστε και αυτό επιτυγχάνεται με διάφορους φυσιολογικούς μηχανισμούς. Είμαστε χερσαία θηλαστικά. Η σταθερότητά μας σημαίνει σύνδεση του κάτω μέρους μας με την επιφάνεια της γης. Από την άλλη πλευρά, η εμπειρία μας με το νερό είναι ότι η επιπλέουσα θέση στην επιφάνεια είναι η ασφαλέστερη θέση. Η μη σύνδεση / επαφή με οποιαδήποτε επιφάνεια συσχετίζεται με πτώση και έτσι μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και ανάγκη σταθεροποίησης είτε με επιστροφή στην επιφάνεια είτε με επαφή με τον πυθμένα. Επομένως, η φυσική μας κατασκευή είναι σημαντική για να καθοδηγούμε τον τρόπο με τον οποίο τοποθετούμε τον εαυτό μας σε σχέση με το περιβάλλον μας.

Η ανατομία των νευρικών συστημάτων μας αντανακλά την ορθή προσαρμογή: πολλά ζώα (κυρίως θαλάσσια ζώα και ψάρια) έχουν ένα οριζόντια προσανατολισμένο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά οι πίθηκοι και οι άνθρωποι έχουν μια κάθετη σπονδυλική στήλη που εκτείνεται σε οριζόντιο εγκέφαλο. Το νευρικό μας σύστημα περιλαμβάνει έναν αισθητηριακό κλάδο που παρακολουθεί τη θέση του μέσω διαδικασιών όπως η ιδιοδεκτική (βάση πληροφοριών από τους μυς, τους τένοντες και τα μέλη των άκρων μας) και την ισορροπία μας (βασισμένη κυρίως στις πληροφορίες από το εσωτερικό των αυτιών μας). Τα μάτια μας είναι τοποθετημένα στο μέτωπο του κεφαλιού μας που σημαίνει ότι πρέπει να σηκώσουμε τα κεφάλι μας για να πάρουμε μια άποψη για το ευρύτερο περιβάλλον. Υπάρχει επίσης μια κινητική διακλάδωση στο σύστημα μας που στέλνει σήματα για να ενημερώνει για την σωστή στάση, την ισορροπία και την κίνησή μας. Αυτά τα συστήματα έχουν εξελιχθεί να λειτουργούν σε όρθιο προσανατολισμό σώματος και τα σώματά μας μαθαίνουν να λειτουργούν ενεργά σε αυτή τη θέση. Φυσικά, μπορούν να προσαρμοστούν.

Η κοινωνική μας επικοινωνία: είμαστε κοινωνικά ζώα και η ανάγκη μας για επικοινωνία αυξάνεται σημαντικά όταν βιώνουμε μια νέα κατάσταση, μια νέα πρόκληση ή προσπαθούμε να μάθουμε μια νέα δεξιότητα. Είναι γνωστό ότι η επικοινωνία μας συμβαίνει σε μια σειρά καναλιών (π.χ. ομιλούμενη γλώσσα, θέση σώματος και έκφραση του προσώπου). Φυσικά μπορούμε να μιλάμε ο ένας με τον άλλον όταν ξαπλώνουμε στη γη, αλλά η ικανότητά μας να επικοινωνούμε με την ομιλία και την ακρόαση (συνήθως) απομακρύνεται ή παρεμποδίζεται σοβαρά όταν βουτάμε.

Γι’ αυτό, εξαρτάται περισσότερο από την ενόραση μας να κατανοήσουμε αυτή την κατάσταση. Αυτό μας ενθαρρύνει να κινηθούμε σε μια θέση όπου μπορούμε να δούμε το περιβάλλον μας και τους ανθρώπους με τους οποίους είμαστε. Σε αυτό το νέο περιβάλλον είμαστε πρόθυμοι να συνδεθούμε με άλλους για να μειώσουμε την αγωνία μας, να μοιραστούμε την απόλαυση και να επιδιώξουμε την ανταμοιβή. Αυτό σημαίνει ότι η επαφή με τα μάτια είναι εξαιρετικά σημαντική. Τα μάτια μας βρίσκονται μπροστά στα πρόσωπά μας (σε σύγκριση με τα περισσότερα ψάρια και θαλάσσια θηλαστικά των οποίων τα μάτια είναι προς την πλευρά των κεφαλών τους), έτσι ώστε τείνουμε προς την κάθετη θέση περισσότερο για να φέρνουμε τους άλλους στη γραμμή όρασης μας μέσα στο οπτικό μας πεδίο. Υποβρυχίως, όταν σηκώνουμε το κεφάλι μας για να επικοινωνούμε με άλλους συνδύτες μας ή τον εκπαιδευτή μας ο κορμός μας συχνά ακολουθεί για να μας φέρει σε κάθετη θέση.

(Ως σχετικό παράγωγο μέχρι στιγμής διαφαίνεται ότι κυρίως οι οπτικοί τύποι μαθητών και οι λεκτικοί τύποι στα μαθήματα του Open Water ήταν εκείνοι που ήταν περισσότερο επιρρεπείς στην κάθετη θέση, με τους άμεσα προσαρμόσιμους μαθητές στις κινητικές δεξιότητες να προσαρμόζονται και πιο γρήγορα και να παίρνουν την κάθετη στάση μόνο όταν κουράζονται ή ασκούνται σε μια συγκεκριμένη ικανότητα, γεγονός που υποδηλώνει ότι τείνουν να παίρνουν την κάθετη θέση καθώς αναζητούν περισσότερες πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνουν).

Ο κοινωνικός μας ρυθμός: κρίνουμε τους άλλους αυτοδύτες με βάση τη θέση του σώματος τους. Για να το διευκρινίσουμε αυτό, ας σκεφτούμε τα ενεργά μέρη της ζωής μας, την δουλειά μας, την εκπαίδευση και την οικογενειακή ζωή μας και τους ανθρώπους με τους οποίους αλληλεπιδράμε. Ας φανταστούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι παίρνουν διάφορες στάσεις στην καθημερινότητά τους και συνήθως βρίσκονται στην οριζόντια θέση (αλλά για πόσο), ή σκύβουν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας τους σε μια δουλειά. Ο υπεύθυνος γραφείου είναι σκυφτός πάνω από ένα γραφείο, ο κηπουρός που ξαπλώνει για να κάνει την δουλειά του, ή απλά μια συνήθεια ξαπλώματος στον καναπέ. Ποια είναι η αντίληψή μας γύρω από αυτές τις θέσεις ως κοινωνικοί παράγοντες: είναι τεμπέληδες, άρρωστοι, ντροπαλοί; Συμπεραίνουμε τις προθέσεις ή την κατάσταση του πνεύματος / διάθεσης των άλλων από τη θέση τους. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις αλλά γενικά η οριζόντια στάση συσχετίζεται με αδράνεια, χαμηλή παραγωγικότητα και ξεκούραση. Όταν συναντάμε νέους ανθρώπους ή μαθαίνουμε μια νέα δεξιότητα ενστικτωδώς δηλώνουμε το ενδιαφέρον μας, την ενεργό συμμετοχή και το κίνητρο μας σε μια όρθια θέση.

Συνάδελφοι εκπαιδευτές κατάδυσης δηλώνουν ότι είμαστε κοινωνικά ενθαρρυμένοι στην κάθετη ζωή μας: ως βρέφη μας ενθαρρύνουν να καθίσουμε, στη συνέχεια να στεκόμαστε και να περπατάμε (και μας επαινούν μάλιστα γι’ αυτές τις κάθετες επιδόσεις μας). Σαν παιδιά μας λένε να καθόμαστε στο σχολείο και ως ενήλικες είναι πολιτιστικά ευγενικό να στεκόμαστε όρθιοι για να χαιρετήσουμε ο ένας τον άλλο.

Φαίνεται λοιπόν ότι έχουμε ένα φυσικό ένστικτο προς την κάθετη θέση που εμείς (μαθητές, εκπαιδευτές και εκπαιδευτικοί οργανισμοί) μεταφέρουμε άθελά μας στην εκπαίδευση των καταδύσεων μέσα από τα μαθήματα μας λόγω του τρόπου με τον οποίο είναι κατασκευασμένα τα σώματά μας, της ανάγκης μας για κοινωνική επικοινωνία και την κοινωνικά διαμορφωμένη συμπεριφορά μας. Ωστόσο, κατά την κατάδυση μια κάθετη θέση είναι τόσο ασταθής όσο και ανεπαρκής για την κίνηση μας υποβρυχίως και αν την διδάσκουμε επιφέρει σίγουρα αρνητική πλευστότητα που μπορεί να γίνει επικίνδυνη.

Αν γονατίζετε τους μαθητές σας πώς και πότε θα μπορέσουν να μετακινηθούν σε ουδέτερη πλευστότητα και σωστή οριζόντια θέση σώματος; Ποια επίδραση θα έχει να ενθαρρύνετε από την αρχή για σωστή θέση αντί για την συνήθεια του γονατίσματος; Πώς αυτό θα επηρεάσει τη συμπεριφορά του αυτοδύτη σε μεταγενέστερα στάδια της εξέλιξής τους;

"This article was translated by Kostas Andreadis with permission of the author. The original article was written by Laura Walton and is available in English on scubapsyche.com"


Aγοράστε το βιβλίο μου σε e-Book για Tablets / Smartphones / PC με λογαριασμό PayPal ή Credit Card
https://payhip.com/b/pS9s
...και σε έντυπη μορφή στο eBay με δωρεάν μεταφορικά για Ελλάδα!