Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Κατάδυση πίσω στο χρόνο - Βόρεια Ελλάδα - Χαλκιδική - Σιθωνία - Καλαμίτσι.
 
Αγαπητοί φίλοι.
Με συναισθήματα χαράς μονάχα, σας παρουσιάζω την πρώτη απόπειρα ιστορικής καταγραφής της καταδυτικής δραστηριότητας αναψυχής και του καταδυτικού τουρισμού στην Βόρεια Ελλάδα. Και μπόλικη νοσταλγία.......


Αν θελήσουμε να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο και να καταγράψουμε ιστορικά στοιχεία θα δούμε ότι η καταδυτική δραστηριότητα με αυτόνομη συσκευή στην Βόρεια Ελλάδα κάνει την εμφάνιση της κάπου στην δεκαετία του 1970. (Στον Νότο ήδη από τα μέσα του ’60 υπήρχαν οι πρωτοπόροι που εκπαιδεύτηκαν στο στρατιωτικό σύστημα.) Ετσι δειλά – δειλά εκεί στα 1976 περίπου ο Μηλιόγλου ανοίγει το πρώτο μαγαζί στην Θεσσαλονίκη με υποβρύχιες εργασίες, κατασκευή στολών αργότερα (εγγλέζικου τύπου) και οτιδήποτε μπορούσε εκείνη την περίοδο να παρασχεθεί υποβρυχίως πάντα με τα μέσα της τότε εποχής.

Εκείνη η εποχή (1976-77-78) υπήρξε σημαδιακή, καταλυτική θα έλεγε κανείς και έμελλε να χαρακτηρίσει το ξεκίνημα της καταδυτικής δραστηριότητας στον Βορρά της χώρας. Το 1976 συστήνεται σε σώμα η εφορία εναλίων αρχαιοτήτων, ανοίγουν μαγαζιά, ανοίγει το πρώτο ιδιωτικό κάμπινγκ στην Ελλάδα στο Καλαμίτσι Χαλκιδικής, γνωρίζονται μεταξύ τους και εκπαιδεύονται οι πρώτοι εκπαιδευτές στην ομοσπονδία. Ενας από αυτούς είναι ο Μανώλης Δερμιτζάκης που παίρνει το πτυχίο του το 1976.

Από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που ελέγχονται από το τότε νεοσυσταθέν κλιμάκιο της εφορίας και αποχαρακτηρίζονται κατά κάποιον τρόπο (με τους ανάλγητους νόμους εκείνης της εποχής) είναι και το κομμάτι στην Χερσόνησο της Σιθωνίας στο Καλαμίτσι. Παράλληλα ο ιδιοκτήτης του ομώνυμου κάμπινγκ ''Καλαμίτσι'' ονόματι Κουκουτζής έχοντας επαφές (και πελάτες) με το εξωτερικό και κυρίως με Γερμανία – Αυστρία φέρνει ένα από τα πρώτα κομπρεσέρ υψηλής πίεσης της Γερμανικής Bauer – μοντέλο Κ-14 και οι πρώτες καταδύσεις για αναψυχή είναι γεγονός στα νερά της Χαλκιδικής από ξένους δύτες κυρίως που βουτούσαν τότε ακόμα με τους ρυθμιστές δυο σωλήνων της Aqualung, της Drager, και της Barracuda! Ετσι μοιραία το μέρος συνέδεσε το όνομα του με την απαρχή της ομαδικής και οργανωμένης (κατά κάποιο τρόπο) καταδυτικής δραστηριότητας και της κατάδυσης αναψυχής όπως θα δούμε παρακάτω.

Στο τελείωμα της δεκαετίας του ’70 και αρχές του 1980 διοργανώνονται τα πρώτα σχολεία ναυαγοσωστών – αυτοδυτών μέσω του Ερυθρού Σταυρού στην Θεσσαλονίκη. Παράλληλα τα καλοκαίρια στο Καλαμίτσι οι ξένοι αυτοδύτες συνεχίζουν να βουτάνε και περίπου το 1983 μια ομάδα από Αυστρία έρχεται στο Καλαμίτσι για διακοπές και βουτιές. Δυο φίλοι δύτες της αστυνομίας στην Βιέννη και συνονόματοι ο Franz Kleindiest και ο Franz Scmarler που είχαν βάση καταδύσεων στην Αυστρία και βουτούσαν εκεί στις λίμνες φτάνουν με ένα μικρό λεωφορείο και τον εξοπλισμό που περιλάμβανε ένα κομπρεσέρ της Seemansub – μοντέλο LMF, ένα μικρό σκάφος και καταδυτικούς εξοπλισμούς για 10 δύτες. Μαγεύονται από το μέρος, αλλά κυρίως συνειδητοποιούν την βιοποικιλότητα της περιοχής σε σχέση με την άγρια μορφολογία του εδάφους που συνεχίζεται και μέσα στο βυθό. Στην παρέα τους βρίσκονται και επιστήμονες του είδους όπως: υδροβιολόγοι, γεωφυσικοί και φοιτητές φίλοι τους στο πανεπιστήμιο.

Τα καταδυτικά σημεία της περιοχής αρχίζουν να εξερευνώνται και να δέχονται τους πρώτους υποβρύχιους επισκέπτες! Σε μια από εκείνες της βουτιές συμβαίνει και το πρώτο καταδυτικό ατύχημα στην περιοχή καθώς μια αυστριακή δύτρια η Ερικα πνίγεται στην τοποθεσία της σπηλιάς για άγνωστους και αδιευκρίνιστους λόγους. Οι φίλοι της αναρτούν τα επόμενα χρόνια μια μεταλλική πλακέτα στα βράχια της σπηλιάς στην μνήμη της και προσπαθούν να δώσουν στην τοποθεσία το όνομα της. Ετσι σήμερα για τους ξένους αυτοδύτες το καταδυτικό σημείο είναι γνωστό ως η σπηλιά της Ερικας.

Τo 1984 o Μανώλης αρχίζει να σκέφτεται την ιδέα του πρώτου καταδυτικού κέντρου και ξεκινάει μια απόπειρα να στήσει κάτι στην περιοχή της Συκιάς – Σάρτης. Με την βοήθεια ενός φίλου και συνεργάτη του Κώστα Γεωργούδη που αργότερα θα συνεταιριστούν ονειρεύονται μια βάση καταδύσεων. Την πρώτη βάση καταδύσεων στην Βόρεια Ελλάδα! Οι δυο τους γνωρίστηκαν μερικά χρόνια πριν μέσω αγγελίας στην εφημερίδα που έβαλε ο πρώτος και έλεγε: Ζητείται ζευγάρι για ψαροτούφεκο! Ο δεύτερος απάντησε και έτσι ξεκίνησε μια εφηβική σχέση και μια φιλία στα ψαρέματα της εποχής που αργότερα έφτασε μέχρι τις καταδυτικές συσκευές και σημάδεψε αυτή την πρώτη βάση καταδύσεων στην Βόρεια Ελλάδα!

Ηταν το 1985-86 όταν ο Μανώλης με την βοήθεια του φίλου του (στην τεχνική και κατασκευαστική υποστήριξη) αποφάσισε να ξεκινήσει το πρώτο καταδυτικό κέντρο! Αυτή η Ελληνική προσπάθεια έγινε στο δεύτερο κάμπινγκ στην παραλία του χωριού που είναι γνωστό ως Πόρτο Καλαμίτσι. Ο Νηρέας – Κέντρο Καταδύσεων ήταν πραγματικότητα! Ενα μικρό λειώμενο σπιτάκι της εποχής που μεταφέρθηκε από την Θεσαλλονίκη έτοιμο πάνω σε τρέιλερ στήθηκε και στέγασε τους πρώτους οργανωμένους τουρίστες αυτοδύτες από το εξωτερικό, τις πρώτες ομάδες δυτών (επαγγελματίες κυρίως αλλά και ερασιτέχνες) ξένων στην αρχή και κατόπιν και Ελλήνων που αρχίσανε να ασχολούνται τότε με την κατάδυση. Στην προσπάθεια αυτή αρωγοί και υποστηρικτές του πρώτου καταδυτικού τουρισμού στην Χαλκιδική σταθήκανε ο Theo Machtis και ο Axel Kornd που διαφημίσανε την καταδυτική βάση στην κεντρική Ευρώπη. Ο Μανώλης συνοδεύει, ξεναγεί, εκπαιδεύει και εκδίδει πτυχία της Ελληνικής ομοσπονδίας και της VDST.

Τα καταδυτικά σημεία αρχίσανε να ονοματίζονται και να εξερευνώνται καλύτερα. Η περιοχή χαρτογραφήθηκε αλλά κυρίως αποτυπώθηκε στο μυαλό εκείνων των πρωτοπόρων που οδηγούσαν και ξεναγούσαν τους ξένους τουρίστες αυτοδύτες. Καινούργια και ενδιαφέροντα σημεία ανακαλύπτονται. Αλλα από διηγήσεις των ντόπιων ψαράδων, άλλα από ψάξιμο και άλλα κατά τύχη με το καταδυτικό σκάφος που ήτανε ένα συμβατικό φουσκωτό στρατιωτικό της Calligari και μετατράπηκε αργότερα με γάστρα σε καταδυτικό.

Ετσι η περιοχή δίκαια θεωρείται το πρώτο κύτταρο του καταδυτικού τουρισμού τουλάχιστον στην Βόρεια Ελλάδα. Στην περιοχή και σε κοντινό σημείο έχει ένα από τα πρώτα εύκολα επισκέψιμα ναυάγια για αναψυχή. Ηταν ένα παλιό τούρκικο μεταγωγικό σιδερένιο βαπόρι (υπολογίζεται περίπου 70 μέτρων) που έκαιγε κάρβουνο για την προώθηση του και προσάραξε στα βράχια το 1912 αφού έμεινε ακυβέρνητο με πρόβλημα στο πηδάλιο πέφτοντας ολόκληρο στην ξηρά. Το πλοίο έμεινε αρκετό καιρό καρφωμένο στα βράχια. Καθότι ήταν φτιαγμένο και κολλημένο με χαλκοσωλήνες αποψιλώθηκε από ντόπιους για το μετάλλευμα του χαλκού που τότε ήταν δυσεύρετος, όπως επίσης και από όλα τα μπρούτζινα τμήματα που είχαν αξία (φινιστρίνια, προπέλα κ.α). Για να γίνει αυτό χρησιμοποίησαν δυναμίτη στο μπροστινό μέρος του πλοίου και έτσι άνοιξε στην μέση και με τον καιρό αφού ελάφρυνε παρασύρθηκε από την θάλασσα που το βούλιαξε από τα πρώτα 4 μέτρα οπού υπάρχουν τα συντρίμμια της πλώρης μέχρι τα 19 μέτρα οπού βρίσκεται η πρύμνη του σε σχετικά καλή κατάσταση και σε αμμώδη πυθμένα.

Στην Θεσσαλονίκη εκείνη την εποχή ο Θρασύβουλος ανοίγει στα Λαδάδικα το μαγαζί του με την επωνυμία «Τεχνοκαταδυτική» που ασχολείται με παντός τύπου υποβρύχιες εργασίες και υπηρεσίες. Πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα ο Θράσος έμεινε στο προσκήνιο και έγραψε την δική του ιστορία και στην αναψυχή αλλά κυρίως στις κατασκευές βουτώντας (και συνεχίζοντας) για πολλά χρόνια.

Το 1988 ο Μανώλης ανοίγει το μαγαζί στην Θεσσαλονίκη με καταδυτικό εξοπλισμό απέναντι από το Ποσειδώνιο κολυμβητήριο. Επίσης αρχίζουν οι πρώτες προσπάθειες για την κατασκευή ελληνικών στολών κατάδυσης από μικρές βιοτεχνίες. Ο Γιάννης Αθανασίου ανοίγει την εταιρεία του περίπου στα 1988-89 με την ονομασία Seafarer και τροφοδοτεί τους τότε επαγγελματίες της κατάδυσης.

Η δεκαετία του ’80 κυλάει έτσι και φτάνουμε στο 1990 οπού ο Μανώλης αποχωρεί από την βάση και την αφήνει στον φίλο του Κώστα Γεωργούδη. Ο Κώστας αφοσιώνεται στο καταδυτικό κέντρο αποκλειστικά, το όνομα αλλάζει σε North Aegean Diving Center, ξεναγεί και εκπαιδεύει εκδίδοντας πτυχία της Αυστριακής OEBV στην αρχή που ήταν και είναι σύνδεσμος επαγγελματιών δυτών και της Αυστριακής και μετέπειτα Γερμανικής UDI που σήμερα είναι μέλος της CMAS Germany. Ετσι η φήμη του κέντρου απλώνεται σε όλη την κεντρική Ευρώπη που τότε ζητούσε να βουτήξει. Παράλληλα συνεργάζεται με την CEDIP που είναι οργάνωση εκπαιδευτών δυτών αποκλειστικά της Ευρωπαϊκής Ενωσης και είναι απλωμένη στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Ετσι η περιοχή γνωρίζει μεγάλες καταδυτικές δόξες, καθώς από εκεί περνάει όλη η αφρόκρεμα των τότε γνωστών δυτών και χιλιάδες αυτοδύτες όλων των ειδικοτήτων και των επιπέδων.

Παράλληλα τα πρώτα χρόνια οργανώνεται καλύτερα η προβολή της βάσης στο εξωτερικό εστιάζοντας πάντα σε Αυστρία - Γερμανία αλλά και στην τότε ενιαία Γιουγκοσλαβία και η προσπάθεια αυτή καταγράφει περίπου 3.500 διευθύνσεις αυτοδυτών. Νούμερο τεράστιο για εκείνες τις εποχές, αλλά ακόμα και σήμερα! Χαρακτηριστικά οι εθνικότητες που περάσανε από το Καλαμίτσι είναι: Γερμανία, Αυστρία σε ποσοστό περίπου πάνω από το 70% - Ελβετία, Γιουγκοσλαβία (σημερινή Σερβία – Κροατία κ.α ), Τσεχία, Ουγγαρία σε ποσοστό περίπου 20% - Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία, Σουηδία, Δανία κ.α. στο υπόλοιπο ποσοστό.

Εκείνη περίπου την εποχή αρχίζει και η προσπάθεια διάδοσης της βάσης καταδύσεων στην Ελληνική επικράτεια και κυρίως στο ευρύ κοινό της Θεσσαλονίκης που τότε άρχιζε να ασχολείται πιο συστηματικά με το σπόρ. Την προσπάθεια αναλαμβάνει ο υπογράφων μοιράζοντας χιλιάδες διαφημιστικά της βάσης στην περιοχή της Θεσσαλονίκης σε γυμναστήρια, αθλητικούς χώρους, καταδυτικά μαγαζιά, αθλητικά καταστήματα και συλλόγους της ευρύτερης περιοχής. Η προσπάθεια αποδίδει καρπούς καθώς οι Ελληνες αυτοδύτες της εποχής ανακαλύπτουν το Καλαμίτσι και τα ομορφότερα καταδυτικά σημεία. Η περιοχή γίνεται έτσι ο πιο διάσημος καταδυτικός προορισμός στους αυτοδύτες τουλάχιστον από την κεντρική Ευρώπη καθώς οι Ελληνες δύτες ήταν λίγοι εκείνη την εποχή.

Το 1993 έρχεται ο πρώτος πόλεμος στην τότε Γιουγκοσλαβία και ο δρόμος κλείνει αποκόπτοντας την δίοδο οδικώς προς την Χαλκιδική. Ο καταδυτικός τουρισμός στο Καλαμίτσι δέχεται ανεπανόρθωτη ζημιά για τα επόμενα χρόνια σε σχέση με το παρελθόν. Παρά τις δυσκολίες οι ξένοι δύτες έρχονται και ξαναέρχονται στην Ελλάδα και στο Καλαμίτσι. Αρκετοί από αυτούς είναι πλέον τόσο δεμένοι με το μέρος οπού έρχονται κάθε χρόνο εδώ και 25 χρόνια!

Το 2005 είναι η χρονιά οπού ο Κώστας αποχωρεί μετά από 15 ολόκληρα χρόνια αφοσίωσης αποκλειστικά στον καταδυτικό τουρισμό και γεμάτα καταδύσεις! Την βάση αναλαμβάνει ο ιδιοκτήτης του ομώνυμου κάμπινγκ και το Καλαμίτσι καταδυτικά περνάει πια στην σύγχρονη εποχή του. Καινούργιος ιδιοκτήτης ο Βασίλης Πάργας που φτιάχνει ένα από τα ομορφότερα καταδυτικά κέντρα που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα με καινούργια ονομασία Dolphin Dive Center όπως αξίζει στο μέρος που συνέδεσε το όνομα του με την ιστορία της κατάδυσης στην Βόρεια Ελλάδα!

Αφιερώνεται σε όλους αυτούς που συνδέσανε το όνομά τους με το μέρος, που με την σειρά τους αφιερώσανε τα νιάτα τους και την ενέργειά τους και τελικά ζήσανε τις πιο όμορφες και αξέχαστες καταδυτικές στιγμές! Αφιερώνεται και σε αυτούς που συνεχίζουν την καταδυτική παράδοση. Ευχαριστώ όλους όσους μου δώσανε στοιχεία. Ζητώ συγνώμη αν ξέχασα ή παρέλειψα τίποτα. Σε τέτοια περίπτωση, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου και στείλτε μου τις παρατηρήσεις σας ή τις διορθώσεις σας (τις οποίες και θα προσαρτήσω στο πρωτότυπο κείμενο) για την όσο γίνεται καλύτερη αποτύπωση της ιστορικής αλήθειας.

Με τιμή
#ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ 

Πρωτότυπο Άρθρο του #Κώστα Ανδρεάδη © 

Aγοράστε το βιβλίο μου σε e-Book για Tablets / Smartphones / PC με λογαριασμό PayPal ή Credit Card
https://payhip.com/b/pS9s
...και σε έντυπη μορφή στο eBay https://www.ebay.com/usr/nostalgia.grμε δωρεάν μεταφορικά για Ελλάδα και Κύπρο!