Ο Ανθρώπινος παράγοντας στην αυτόνομη κατάδυση

Διάρκεια ανάγνωσης: 3′

Ο όρος «ανθρώπινος παράγοντας» αναφέρεται στις σωματικές ή γνωστικές ιδιότητες του κάθε ατόμου ή σε μια κοινωνική συμπεριφορά που επηρεάζει τη λειτουργία και την ισορροπία μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος. Το ανθρώπινο λάθος μπορεί να οριστεί ως απόκλιση ενός ατόμου από μια αποδεκτή ή επιθυμητή πρακτική, η οποία κορυφώνεται με ανεπιθύμητα ή μη αναμενόμενα αποτελέσματα.  Η ασφάλεια κατά την κατάδυση, ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, μπορεί να βελτιωθεί με τη μείωση της συχνότητας του ανθρώπινου λάθους και με την ελαχιστοποίηση των συνεπειών όταν αυτό συμβεί.

Η ασφάλεια εξαρτάται πρωτίστως από τέσσερις παράγοντες: το περιβάλλον, τον εξοπλισμό, τις επιδόσεις των εμπλεκόμενων, την απόδοση/συνεργασία της ομάδας κατάδυσης. Το νερό είναι ένα αφιλόξενο και ξένο, μη ελεγχόμενο περιβάλλον, που μπορεί να επιφέρει σοβαρή σωματική και ψυχολογική καταπόνηση σε έναν αυτοδύτη. Οι υπόλοιποι παράγοντες, που αντιθέτως είναι ελεγχόμενοι, οφείλουν να αντιμετωπίζονται με υπευθυνότητα προς όφελος των αυτοδυτών και αποτροπή επικίνδυνων περιστατικών. Ο εξοπλισμός κατάδυσης είναι ζωτικής σημασίας, επειδή παρέχει υποστήριξη για τη ζωή του αυτοδύτη, αλλά η πλειοψηφία των ατυχημάτων κατάδυσης προκαλούνται από προβλήματα πανικού και από τη σχετική υποβάθμιση της απόδοσης του αυτοδύτη εξαιτίας λαθών (M.A. Blumenberg, 1996). Οι άνθρωποι απλώς νομίζουν ότι δεν θα συμβεί τίποτα σε αυτούς. Αυτή η στάση είναι μια κοινή ανθρώπινη συμπεριφορά, που εκφράζεται με τις θεωρίες του θεμελιώδους λάθους απόδοσης (Edward E Jones και Victor Harris, 1967) και της αποστασιοποίησης λόγω διαφορετικότητας (Heinz Werner & Bernard Kaplan, 1963), σύμφωνα με τις οποίες προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι εμείς είμαστε διαφορετικοί και αυτά τα πράγματα συμβαίνουν μόνο στους άλλους.

Πρόσφατες επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι συνολικά ένα ποσοστό 44% των περιστατικών στην αυτόνομη κατάδυση οφείλονται στον παράγοντα του εφησυχασμού! Από το σύνολο αυτού του παράγοντα, ένα ποσοστό 39% οφείλεται στην υπέρμετρη αυτοπεποίθηση, το 36% σε λανθασμένη κρίση και το 33% στην κακή επικοινωνία ή στην αποτυχία επικοινωνίας. Η πλειοψηφία των ατυχημάτων που συμβαίνουν στην κατάδυση δεν είναι αποτέλεσμα μη ανιχνεύσιμων τεχνικών βλαβών του εξοπλισμού ή δύσκολου φυσικού περιβάλλοντος, αλλά αποτέλεσμα της μεταβλητότητας των επιδόσεων των ανθρώπων.Καταρρίπτεται λοιπόν ο μύθος της δυσλειτουργίας εξοπλισμού, που στο παρελθόν σε αυτόν αποδιδόταν η πλειοψηφία των καταδυτικών ατυχημάτων. Αν ανατρέξετε στο διαδίκτυο θα βρείτε αρκετά άρθρα που παρουσιάζουν ως πιθανότερες αιτίες ατυχημάτων, άρα και μεγαλύτερους κινδύνους στις αυτόνομες καταδύσεις, γεγονότα όπως: η νόσος από αποσυμπίεση, η εμβολή αέρα, η νάρκωση αζώτου, η τοξικότητα οξυγόνου και η θαλάσσια ζωή. Πουθενά δεν αναφέρεται ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αυτοδύτες είναι η φαιά ουσία που βρίσκεται μέσα στον εγκέφαλό τους. Ο ίδιος εγκέφαλος που μας επιτρέπει να κάνουμε καταπληκτικά πράγματα, όπως να λειτουργούμε σε καταστάσεις υψηλού κινδύνου όπου η αβεβαιότητα και η ασάφεια είναι ο κανόνας, ο ίδιος εγκέφαλος μας οδηγεί επίσης σε σφάλματα και λάθη, λόγω των ψυχικών και διανοητικών διεργασιών μας.

Σε περιβάλλον υψηλού κινδύνου, όπως συμβαίνει στη περίπτωση των αυτόνομων καταδύσεων, το ανθρώπινο λάθος είναι πιο πιθανό να έχει καταστροφικές συνέπειες. Μια μελέτη του William P. Morgan δείχνει ότι πάνω από το ήμισυ όλων των αυτοδυτών έχουν βιώσει τον πανικό κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της καταδυτικής τους σταδιοδρομίας. Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώθηκαν πρόσφατα από μια έρευνα που έδειξε ότι το 65% των αυτοδυτών αναψυχής έχουν πανικοβληθεί έστω και μία φορά κάτω από το νερό(Peter Buzzacott, Mph, PhD, DAN Report, 2016). Ο πανικός συχνά οδηγεί σε σφάλματα κρίσης ή απόδοσης ενός αυτοδύτη και μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε ατύχημα. Το ανθρώπινο λάθος και ο πανικός θεωρούνται οι κύριες αιτίες των θανατηφόρων και μη ατυχημάτων στην κατάδυση.

Πρωτότυπο Άρθρο του Κώστα Ανδρεάδη – Απόσπασμα από το δεύτερο (αδημοσίευτο) βιβλίο μου »Δεξιότητες Αυτόνομης Κατάδυσης»

Aγοράστε το βιβλίο μου σε e-Book για Tablets / Smartphones / PC με λογαριασμό PayPal ή Credit Card https://payhip.com/b/pS9s …και σε έντυπη μορφή στο eBay https://www.ebay.com/usr/nostalgia.gr με δωρεάν μεταφορικά για Ελλάδα!