Καταδυτική διάσωση και ασφάλεια σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης

ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ

Ισως η πιο σημαντική ειδικότητα στην εκπαίδευση της αυτόνομης κατάδυσης να είναι τα μαθήματα διάσωσης που θα βοηθήσουν τους αυτοδύτες να αποφύγουν τα ατυχήματα κατάδυσης και / ή να παράσχουν αποτελεσματική βοήθεια σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. «Μια ειδικότητα διάσωσης δεν σας κάνει απαραίτητα έναν διασώστη αυτοδύτη», όπως συνηθίζουμε να λέμε. Αυτό είναι αλήθεια, με την έννοια ότι ένα μάθημα πρώτων βοηθειών δεν σας κάνει και ειδικό στα παραϊατρικά επαγγέλματα. Τα μαθήματα διάσωσης είναι ένα σημαντικό συμπλήρωμα στην εκπαίδευση της κατάδυσης ή απλώς εξυπηρετούν μια δικαιολογία, ένα άλλοθι ότι γνωρίζετε πως να αντιδράσετε και να διασώσετε έναν αυτοδύτη; Μάλλον το πρώτο, αν και το δεύτερο δεν πρέπει να το παραβλέψουμε. Όλα τα εξειδικευμένα μαθήματα μας παρακινούν να πραγματοποιούμε την εκπαίδευσή μας σε υψηλότερο επίπεδο προσωπικής δέσμευσης και κυρίως προωθούν μόνιμες προσαρμογές. Όσο συχνότερα ασκούνται οι διαδικασίες, τόσο πιο εύκολα γίνονται δεύτερη φύση μας. Όσο περισσότερα σενάρια σχεδιάζουμε και εκτελούμε τόσο περισσότερο θα είμαστε προετοιμασμένοι για το αναπάντεχο και για την σωστή αντιμετώπιση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. 

« Το κλειδί σε κάθε είδους εκπαίδευση διάσωσης είναι η πρόβλεψη με βάση τις ρεαλιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, με διαφορετικά επίπεδα έντασης, ταχύτητας και πολυπλοκότητας σε συνθήκες που να προσομοιάζουν όσο γίνεται τις πραγματικές.

Είναι ανούσιο να επιχειρείτε να μάθετε στους μαθητές σας σενάρια διάσωσης σε θερμαινόμενες πισίνες, με έναν χαλαρό ρυθμό, προσέχοντας ένα – ένα όλα τα βήματα στο εγχειρίδιο εκπαίδευσης. Κάθε σοβαρός εκπαιδευτής πιθανότατα θα συμφωνήσει σε αυτό. Παρεμπιπτόντως, πολλές εταιρείες πιστοποίησης αυτοδυτών προσφέρουν διαφορετικές ονομασίες σε σχεδόν ίδια περιεχόμενα μαθήματος. Σε ορισμένες ομοσπονδίες το πρόγραμμα διάσωσης περιλαμβάνεται στη γενική εκπαίδευση, ενώ στις διάφορες εταιρίες είναι ένα ειδικό ή συμπληρωματικό μάθημα ειδικότητας. Ας δούμε τις προ απαιτήσεις για ένα μάθημα διάσωσης.

Απαιτήσεις: αρχικό επίπεδο πρώτων βοηθειών και προχωρημένο επίπεδο γενικής εκπαίδευσης.
Τα θεμέλια για όλα τα μαθήματα διάσωσης είναι τα γενικά μαθήματα πρώτων βοηθειών, τα οποία καλύπτουν την απαραίτητη εκπαίδευση στην ΚΑΡΠΑ (καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση – ανάνηψη). Αυτή η τεχνική έγινε μέρος της εκπαίδευσης πρώτων βοηθειών στα τέλη του 18ου αιώνα. Αρχικά, οι διάφορες οργανώσεις διάσωσης ενσωμάτωσαν τις τεχνικές ανάνηψης στην εκπαίδευσή τους. Σε όλες σχεδόν τις ομοσπονδίες ή οργανισμούς τα αντίστοιχα μαθήματα διάσωσης αναγνωρίζονται ως προαπαιτούμενο, αν και μερικοί οργανισμοί καταδύσεων έχουν τα δικά τους μαθήματα διδασκαλίας που καλύπτουν τις πρώτες βοήθειες και τη φροντίδα ατυχημάτων. 

Αυτό σηκώνει πολύ συζήτηση βέβαια, αν και κατά πόσο οι οργανισμοί μπορούν να παρέχουν σε ένα τόσο εξειδικευμένο κομμάτι την ανάλογη ποιοτική εκπαίδευση μέσα στα στενά όρια των προγραμμάτων τους. Σχετικά με αυτό υπάρχουν πάντα αντίθετες απόψεις απο την ιατρική και παραϊατρική κοινότητα όπως: «Δεν μπορούν οι ανειδίκευτοι να διδάσκουν ανειδίκευτους!» Από την άλλη μεριά οι οργανώσεις υποστηρίζουν ότι στα προγράμματα τους διδάσκουν όχι μόνο γενικές δεξιότητες διάσωσης, αλλά και θέματα που αφορούν το νερό και την κατάδυση ή τουλάχιστον μέσα στα χρόνια τα έχουν «παντρέψει» έτσι που να μπορούν να πλασάρουν το προϊόν τους. Αλλά όλα αυτά είναι μια μεγάλη ιστορία που δεν είναι του παρόντος. Κάπως έτσι λοιπόν, η χορήγηση καθαρού ιατρικού οξυγόνου στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στην κατάδυση και οι βασικές γνώσεις χειρισμού του ΑΕΑ (αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή) συνήθως διδάσκονται σε προγράμματα μη καταδύσεων (non diving).

Κρατήστε μια συμβουλή: Οι εκπαιδευτές καταδύσεων δεν είναι γιατροί, ούτε επαγγελματίες διασώστες, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν βοηθοί διασωστών όπως ακριβώς τα παραϊατρικά επαγγέλματα ή τους νοσηλευτές. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να γνωρίζουμε το ιστορικό και την εμπειρία του εκπαιδευτή που διδάσκει και ανάλογα να πράττουμε. Για τους επαγγελματίες ιδιοκτήτες καταδυτικών κέντρων αυτό σημαίνει ότι δεν βάζουμε ποτέ έναν άπειρο να διδάξει διάσωση. Για τους ερασιτέχνες σημαίνει απλά να ερευνούν και να μαθαίνουν την εμπειρία του εκπαιδευτή πριν κάνουν μια κράτηση για ένα μάθημα διάσωσης. Αν οι συνθήκες είναι οι σωστές, τα μαθήματα πρώτων βοηθειών των καταδυτικών οργανώσεων μπορούν πράγματι να προσφέρουν πραγματική προστιθέμενη αξία για τους αυτοδύτες, αρκεί ο εκπαιδευτής να είναι εξειδικευμένος, σύγχρονα καταρτισμένος, απόλυτα ενημερωμένος πάνω στις τελευταίες εξελίξεις και φυσικά να διαθέτει όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό.

Και μια σημείωση: Υπάρχουν πολλοί συνάδελφοι εκπαιδευτές που κατέχουν απλά τον τίτλο και δεν ξέρουν τι τους γίνεται, έχουν εκπαιδευτεί στις πισίνες σε ρυθμό ρελαντί, δεν παρακολουθούν τις εξελίξεις και τα σύγχρονα πρωτόκολλα πρώτων βοηθειών, δεν διαθέτουν ούτε καν τα απαραίτητα σωματικά προσόντα, αλλά ούτε και τον απαραίτητο εξοπλισμό για μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση πρώτων βοηθειών. Για να μην μιλήσουμε για την μεταδοτικότητα και την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό είναι κάτι που δεν διδάσκεται, ή το έχεις ή όχι. Δεν χρειάζεται να διδάσκουν όλοι τα πάντα, αν δεν το έχετε αφήστε άλλους που ασχολούνται με το αντικείμενο, που ενδεχομένως τους αρέσει ή βρίσκουν ενδιαφέρον σε αυτού του είδους την εκπαίδευση. Δεν είναι κακό, δεν κάνουν όλοι για όλα. Ήμουν πάντα υπέρμαχος της εξειδίκευσης στην εκπαίδευση. Θα πρέπει δηλαδή να διδάσκεις αυτά που σου αρέσουν και τα καταφέρνεις καλύτερα και όχι ότι δεν σου φαίνεται ενδιαφέρον, αλλά έτυχε να σε πιστοποιήσανε οι εταιρίες που ανήκεις και σε αυτό (ξερόλες και παντογνώστες δεν θα πρέπει να υπάρχουν στη σύγχρονη εποχή). Μόνο τότε η διδασκαλία σου θα είναι επιτυχημένη!

Επόμενη προϋπόθεση είναι η βασική εκπαίδευση κατάδυσης. Σε ορισμένους οργανισμούς, υπάρχει ένα άλλο δεύτερο επίπεδο επάρκειας μετά το αρχικό Open Water Diver (για παράδειγμα, το Advanced Open Water Diver). Βασίστηκε αρχικά στη θεώρηση ότι ένας αυτοδύτης δεν πρέπει να φέρεται εγωκεντρικά και να μπορεί να βοηθήσει τους φίλους του ή άλλους αυτοδύτες αν χρειαστεί. Εκείνοι που δεν κατέχουν ακόμη καλή πλευστότητα στο αρχικό επίπεδο θα δυσκολευτούν να φέρουν ένα θύμα (κάποιον που αντιμετωπίζει πρόβλημα) από βάθος στην επιφάνεια με ελεγχόμενο τρόπο. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να έχουν δυσκολία στην παροχή αποτελεσματικής βοήθειας σε έναν αυτοδύτη που βρίσκεται σε πανικό. Η διδασκαλία των δεξιοτήτων διάσωσης περνάει λοιπόν στο τρίτο επίπεδο συνήθως ενός προγράμματος π.χ. Rescue Diver που επιτρέπει στους αρχάριους να παρέχουν βοήθεια σε πρώιμο στάδιο, τουλάχιστον σε καταστάσεις διάσωσης στην επιφάνεια του νερού, κατά την ρυμούλκηση του θύματος ή υποβρυχίως κλπ. Οι δεξιότητες μπορούν να ενισχυθούν περαιτέρω στα επόμενα μαθήματα. 

Ένα αντεπιχείρημα εδώ: Οι κάτοχοι αυτού του επίπεδου δεν μπορούν να χαρακτηρίζονται διασώστες δύτες εσαεί, ισόβια δηλαδή, μόνο και μόνο επειδή κατέχουν τον τίτλο. Το ίδιο ισχύει και για τους εκπαιδευτές τους. Οι δεξιότητες πρέπει να αναθεωρούνται σε ετήσια βάση. Οι δε εκπαιδευτές θα πρέπει και να αξιολογούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα αν κατέχουν τα τυπικά, σωματικά, ψυχικά προσόντα για να διδάξουν διάσωση.

Πρόγραμμα σπουδών, μέγεθος των μαθημάτων
Το πρόγραμμα σπουδών ακολουθεί τα γενικά πρότυπα: μαθήματα θεωρίας, εκπαίδευση βασικών δεξιοτήτων στην πισίνα και επίδειξη των δεξιοτήτων στη θάλασσα. Αν θεωρήσουμε ότι προβλήματα δεν προκύπτουν καθόλου, τα μαθήματα θεωρίας μπορούν να αποτρέψουν τα ατυχήματα. Αυτά τα μαθήματα καλύπτουν τις γνώσεις σχετικά με τον εξοπλισμό, την κατάλληλη προετοιμασία της κατάδυσης (η οποία λαμβάνει υπόψη τις επικρατούσες συνθήκες κατάδυσης) και μια ενημέρωση που περιλαμβάνει συμβουλές σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η προετοιμασία των σχεδίων έκτακτης ανάγκης για τους ηγέτες μιας ομάδας κατάδυσης, οι καταδυτικές ιατρικές πτυχές με τις συστάσεις για τη θεραπεία των ατυχημάτων, καθώς και η ενεργοποίηση μιας επιχείρησης διάσωσης ολοκληρώνουν το φάσμα των μαθημάτων θεωρίας.

Συνολικό μέγεθος ενός μαθήματος διάσωσης: Γενικά, μικρές ομάδες κατάρτισης σε μαθήματα καταδύσεων είναι ευεργετικές για τους συμμετέχοντες στο μάθημα. Ωστόσο, για τα μαθήματα διάσωσης ειδικά σε σενάρια στην ανοιχτή θάλασσα ισχύει το αντίθετο. Σε μεγαλύτερες ομάδες οι μαθητές με διαφορετικές προσωπικότητες μαθαίνουν να συνεργάζονται πάνω σε σενάρια έκτακτης ανάγκης (με ρόλους που κατανέμονται βάσει του υπάρχοντος επιπέδου εμπειρίας) και να βοηθούν αποτελεσματικά, σαν να ήταν ένα πραγματικό περιστατικό. Ένα άλλο πλεονέκτημα για τις μεγαλύτερες ομάδες στην εκμάθηση σεναρίων έκτακτης ανάγκης είναι το ευρύ φάσμα των διαμορφώσεων του εξοπλισμού που μπορεί να έχει μια ομάδα αυτοδυτών. Διαφορετικού τύπου τζάκετ, μονές ή διπλές φιάλες, φιάλες αλουμινίου ή σιδήρου, διαμόρφωση κλασικού δεύτερου σταδίου ή διαμόρφωση μακριών σωλήνων (hogarthian ή DIR), διαμόρφωση backmount ή sidemount, στεγανή στολή ή υγρού τύπου κ.λπ. Όσο περισσότεροι συμμετέχοντες υπάρχουν τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να βρεθούν στο σενάριο καταστάσεις που να ταιριάζουν σε διαφορετικές διαμορφώσεις εξοπλισμού. Για να είστε ρεαλιστές και να διδάσκετε τεχνικές διάσωσης που ταιριάζουν σε διαφορετικές διαμορφώσεις εξοπλισμού, καλό θα είναι να προτείνετε στους μαθητές σας να χρησιμοποιούν διαφορετικές διαμορφώσεις εξοπλισμού.

Δυσλειτουργίες στο πρακτικό μέρος της εκπαίδευσης: Μεταφέροντας έναν αυτοδύτη που δεν έχει τις αισθήσεις του στην επιφάνεια. Έχουν συμβεί διαφορετικά σενάρια σε καταστάσεις που πρέπει να αντιδράσεις άμεσα και οι εκπαιδευόμενοι απέτυχαν ή τουλάχιστον έχασαν πολύτιμο χρόνο. Θα σας αναφέρω αληθινές περιπτώσεις απο την εμπειρία μου.

{ Παρεμπίπτοντος να αναφέρω ότι οι φωτογραφίες που βλέπετε στο άρθρο είναι πραγματικές απο τις διάφορες εκπαιδεύσεις που έχω πραγματοποιήσει με την ομάδα μου μέσα στα χρόνια, προσπαθώντας πάντα να προσομοιάσουμε όσο γίνεται στις πραγματικές συνθήκες }

Ένα ζευγάρι αυτοδυτών έχει αναλάβει την ανάκτηση εξοπλισμού στην επιφάνεια του νερού και τη διάσωση δύο θυμάτων από το νερό με την παροχή πρώτων βοηθειών. Αισθάνονται καλά προετοιμασμένοι. Στο σενάριο στη θάλασσα πρέπει να εντοπίσουν τους δύο αυτοδύτες που λείπουν, να τους φέρουν στην επιφάνεια με ελεγχόμενο τρόπο, να αφαιρέσουν τον εξοπλισμό τους και να εκτελέσουν διαδικασίες πρώτων βοηθειών. Γεμάτοι ενθουσιασμό, ξεκινάνε μαζί. Τα «θύματα» βρίσκονται υποτίθεται χωρίς τις αισθήσεις τους σε βάθος περίπου 10 μέτρων. Τώρα, κάθε λεπτό μετράει. Ο ένας αυτοδύτης πλησιάζοντας το θύμα αναζητά απεγνωσμένα τον εύκαμπτο σωλήνα φουσκώματος του τζάκετ και το κουμπί φουσκώματος στον σωλήνα. Το BC του «θύματος» όμως δεν έχει σωλήνα γιατί είναι ένα τζάκετ που δεν διαθέτει ένα τυπικό σύστημα φουσκώματος (γεμίζει με ενσωματωμένες βαλβίδες εισόδου και εξόδου, με σύστημα αποπληθωρισμού απο το πλάι). Ο πολύτιμος χρόνος περνάει, και η ανάδυση μόνο ελεγχόμενη δεν είναι. Ο διασώστης αυτοδύτης αναγκάστηκε να μεταφέρει το θύμα στην επιφάνεια αποκλειστικά με δικές του δυνάμεις, καταναλώνοντας πολύ ενέργεια και στην επιφάνεια είχε κουραστεί και αργούσε να βγάλει το θύμα απο το νερό.

Ο άλλος διασώστης αυτοδύτης φέρνει στην επιφάνεια το «θύμα» του, το οποίο φορά τζάκετ τύπου wing και τον τραβάει γρήγορα προς την ακτή. Στη διαδρομή προσπαθεί να αφαιρέσει τον εξοπλισμό του θύματος, αλλά δυσκολεύεται. Δεν είναι εξοικειωμένος με το σύστημα ιμάντων και το backplate και παραλείπει να παρατηρήσει τον ιμάντα του καβάλου καθώς προσπαθεί να τον απελευθερώσει σε ρηχά νερά. Έχει επίσης χάσει πολύτιμο χρόνο και έχει κουραστεί υπερβολικά. Σας ανέφερα μόνο δυο περιπτώσεις που οι διασώστες αυτοδύτες πίστευαν ότι θα τα καταφέρουν και μετά τη διάσωση κατάλαβαν ότι δεν τα πήγαν και τόσο καλά!

Ένα σενάριο που μου έχει κάνει εντύπωση μέσα στα χρόνια είναι το εξής: είμαστε μια ομάδα 8 ανθρώπων, 6 εκπαιδευόμενοι (πέντε άνδρες και μια γυναίκα μικροκαμωμένη) εγώ και ένας βοηθός εκπαιδευτή. Πραγματοποιώ προσομοίωση πανικόβλητου αυτοδύτη στην επιφάνεια με προσέγγιση, λαβές αποφυγής, λαβή και ρυμούλκηση με τεχνικές κολύμβησης έξω σε ασφαλές σημείο. Έχω έναν βοηθό που είναι σωματώδης και παριστάνει το υποψήφιο θύμα, του έχω δώσει ρητές εντολές να τους δυσκολέψει όσο γίνεται περισσότερο παριστάνοντας τον πανικοβλημένο που θέλει να βγει απο το νερό γρήγορα και να αντισταθεί σε όλους το ίδιο με σθένος! Πράγματι, τον πλησιάζουν ένας , ένας οι εκπαιδευόμενοι, αλλά δεν μπορούν να τον κάνουν καλά με τίποτα, πιάνεται απο πάνω τους , τους βουλιάζει, φωνάζει, ωρύεται… οι περισσότεροι αποτυγχάνουν και τα παρατάνε, άλλοι τα καταφέρνουν με πολύ μεγάλο κόπο και κούραση.

Έρχεται η σειρά της γυναίκας να δοκιμάσει αφού έχει δει τι έγινε με τους άλλους πέντε. Κολυμπάει προς το μέρος του γρήγορα, αυτός τα ίδια και με την γυναίκα, ορμάει προς τα επάνω της να πιαστεί, να σωθεί, είναι πανικόβλητος, φωνάζει. Αυτή σταματάει σε απόσταση ασφαλείας, του μιλάει να ηρεμήσει, αυτός δεν καταλαβαίνει τίποτα, αυτή συνεχίζει να κολυμπάει γύρω του ώστε να μην την αρπάξει, συνεχίζει να του μιλάει και του αποσπά την προσοχή, κάποια στιγμή και ύστερα απο πολλή προσπάθεια και κίνηση λογικό είναι ο τύπος να κουράστηκε, μόλις χαλάρωσε λοιπόν η αυτοδύτρια κάνει μια γρήγορη κίνηση με τα πέδιλά της και βρίσκεται πίσω του. Αυτό ήταν! Τον πιάνει απο το κλείστρο της φιάλης του και τον ρυμουλκεί έξω παρότι αυτός χτυπιόταν σαν τρελός!

Αυτό μας έμαθε κάτι εκεί ακριβώς μέσα στο νερό: σκέψου πριν δράσεις και πραγματοποίησε διάσωση χωρίς να εκθέσεις τον εαυτό σου σε κίνδυνο! Γιατί όπως λένε: καλύτερα ένα θύμα παρά δυο! Την χειροκροτήσαμε όλοι και ζητήσαμε το σκεπτικό πίσω απο την δράση της. Μας είπε λοιπόν: είδα δυο πράγματα. Πρώτον, δεν μπορώ να τα καταφέρω με αυτόν, εδώ δεν μπόρεσαν οι άνδρες, οπότε σκέφτηκα ότι είναι στην επιφάνεια και φωνάζει, κινδυνεύει απο πνιγμό; όχι, άφησε τον τότε να φωνάζει και να χτυπιέται όσο θέλει. Δεύτερον, δεν μπορώ να αντιπαρατεθώ μαζί του και να εμπλακώ σωματικά, οπότε αποφάσισα να τον κουράσω και να δράσω την κατάλληλη στιγμή! Εύγε και μπράβο της!

Παράγοντας χρόνου και παράγοντας σταθερού εδάφους

Σχεδόν όλοι οι οργανισμοί συμφωνούν ότι η παροχή βοήθειας σε αυτοδύτες που έχουν υποστεί ατύχημα μπορεί να γίνει μόνο σε «σταθερό έδαφος» (παροχή CPR, παροχή οξυγόνου, φροντίδα πληγών, κ.λπ). Για το λόγο αυτό σε όλα τα ατυχήματα στο νερό, προτεραιότητα μας είναι να φτάσουμε το συντομότερο δυνατό τα θύματα στη ξηρά ή στο σκάφος. Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένες εταιρίες διδάσκουν πράγματα ανούσια και επικίνδυνα θα έλεγα εγώ. Ασκήσεις χρονοβόρες, προσπάθειες να δώσεις το «φιλί της ζωής» στο νερό, παλαιότερα μας μάθαιναν μέχρι και συμπιέσεις μέσα στο νερό με λαβές ή κάτι γελοία πράγματα του πως να δίνεις εμφυσήσεις με τον αναπνευστήρα και άλλα τέτοια κωμικοτραγικά!

« Στην πραγματικότητα, κάθε προσπάθεια να πετύχεις αναζωογόνηση στον πνεύμονα κατά τη μεταφορά μέσα στο νερό δεν είναι μόνο ανεπιτυχής, αλλά και καθυστερεί τη διάσωση δραματικά. Η καλύτερη σύσταση είναι επομένως να κολυμπήσετε το συντομότερο δυνατό προς την ξηρά ή το σκάφος ζητώντας βοήθεια.

Σκέψου έξω απο τις τυποποιημένες διαδικασίες στα εγχειρίδια εκπαίδευσης και προσπάθησε να ενσωματώσεις και να προβλέψεις όσο γίνεται περισσότερες περιπτώσεις που ενδεχομένως να συναντήσουν οι μαθητές σου (άλλα και εσύ) σε πραγματικές συνθήκες. Να μερικά παραδείγματα που μπορείς να εντάξεις στην εκπαίδευσή σου:

• Έφτασες με το θύμα σε σημείο χωρίς πρόσβαση, βραχώδης ακτή, απότομη κλίση κ.λπ. Τι κάνεις;
• Έφτασες με το θύμα σε προβλήτα ή μόλο που είναι ψηλός και χωρίς σκάλα. Τι κάνεις;
• Έφτασες με το θύμα σε σκάφος φουσκωτό, σε σκάφος πολυεστερικό, σε ιστιοπλοϊκό, σε σκάφος αλιευτικό. Τρόποι εισόδου. Τι κάνεις;
  …και άλλα πολλά που είμαι σίγουρος ότι οι καλοί συνάδελφοι θα τα εφαρμόζουν!

ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Σχέδια δράσης έκτακτης ανάγκης και εκτίμηση της κατάστασης ανά πάσα στιγμή

Ηιστορία μας διδάσκει ότι ατυχήματα συμβαίνουν πάντα και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν. Επομένως, πρέπει να έχουμε σχέδια δράσης για να τα μετριάσουμε. Οι πελάτες, το προσωπικό, οι παρευρισκόμενοι, οι επαγγελματίες των καταδύσεων και η ίδια η επιχείρηση υπόκεινται σε κινδύνους. Τα σχέδια δράσης έκτακτης ανάγκης είναι βασικά εργαλεία για τους επαγγελματίες των καταδύσεων και τις επιχειρήσεις κατάδυσης. Τυπικά παρέχουν τις πληροφορίες που απαιτούνται σε περίπτωση εμφάνισης καταδυτικού ατυχήματος, αν και αυτή η εκτίμηση συνήθως περιορίζεται στις παραδοσιακές δραστηριότητες κατάδυσης ή στα αναμενόμενα προβλήματα. Τα ολοκληρωμένα σχέδια δράσης πρέπει να απευθύνονται σε ποικίλες περιοχές κινδύνου και λίγοι άνθρωποι κατανοούν τι να κάνουν για την αναγνώριση, την ταυτοποίηση και την κατάρτιση ενός πραγματικά αποτελεσματικού σχέδιου δράσης.

Θα προσπαθήσω να παραθέσω τα βασικά στοιχεία του σχεδιασμού μιας αποτελεσματικής και πρακτικής διαδικασίας έκτακτης ανάγκης που θα συμβάλει στην άμβλυνση των περιστατικών που σχετίζονται με τη βιομηχανία των καταδύσεων. Πρώτα θα εξετάσουμε πού είναι πιθανό να εμφανιστούν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Οι κίνδυνοι ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του κέντρου κατάδυσης, την επαγγελματική ή ερασιτεχνική κατάδυση και την περιοχή λειτουργίας του κέντρου, οπότε χρειαζόμαστε μια προσεκτική ανάλυση των πιθανών κινδύνων.

• Στο κέντρο καταδύσεων: πιθανές πυρκαγιές, εκρήξεις φιαλών υψηλής πίεσης, διαρροές δοχείων επικίνδυνων υγρών, επαφή με χημικά ή άλλα επικίνδυνα υλικά, τραυματισμοί από ηλεκτροπληξία, κοινωνική αναταραχή ή άλλη εμπλοκή με επιθετικούς ανθρώπους. Προσθέστε και την σύγχρονη επιφυλακτικότητα ή ακόμα και την απαίτηση πελατών ή φίλων για την σωστή απολύμανση του εξοπλισμού εν όψη του Covid-19!
• Στη πισίνα και στις περιοχές εκπαίδευσης : έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες (όπως χλώριο), ιατρικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (συμπεριλαμβανομένων και από προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας), τραυματισμοί (από ολίσθηση, κατάδυση, πτώση ή ανύψωση βαρέων αντικειμένων), πνιγμός.
• Κατά τη διάρκεια της κατάδυσης: τραυματικές βλάβες από προπέλες σκαφών, σκάλες, ολίσθηση, ανύψωση βαριών αντικειμένων, συναντήσεις με επικίνδυνη θαλάσσια ζωή, αναζήτηση χαμένου αυτοδύτη, πνιγμός, χτυπήματα της νόσου απο αποσυμπίεση, βαροτραύματα, δηλητηρίαση οξυγόνου, ιατρικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης λόγω των συνθηκών υγείας, κίνδυνοι εισόδου και εξόδου που σχετίζονται με βραχώδεις ακτές ή δύσκολες προς πρόσβαση σπηλιές κ.λπ.
• Κατά τη μεταφορά  (στο έδαφος ή στο νερό): πυρκαγιά, άσχημος καιρός, ανατροπή σκάφους, απώλεια ή ανικανότητα ατόμων, τροχαία ατυχήματα κατά τη μεταφορά με βανάκια της σχολής.

Πέρα από τους πιο εύκολα αναγνωρίσιμους κινδύνους είναι και άλλοι που αν και απίθανο, δικαιολογούν την εκτίμηση και την ετοιμότητα. Αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να υπάρχουν σε οποιαδήποτε από τις περιοχές που αναφέρθηκαν προηγουμένως ή και αλλού:

• ένας χαμένος επισκέπτης, ή πληγωμένος, ή απαχθέντας
• απαράδεκτη επιθετική συμπεριφορά ενός επισκέπτη, ή ενός μέλους του προσωπικού
• ξαφνική κακή υγεία ή ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης
• εγκληματική δραστηριότητα ή σύλληψη, θάνατος απο φυσικά αίτια, ή ανθρωποκτονία που αφορά επισκέπτη ή μέλος του προσωπικού.

Μια σημαντική πτυχή του σχεδιασμού επείγουσας ανάγκης που πρέπει να αντιμετωπιστεί για όλους τους τομείς που εξετάζονται είναι η διαθεσιμότητα και η αξιοπιστία των τοπικών ιατρικών υπηρεσιών και υπηρεσιών επιβολής του νόμου σε τοπικό επίπεδο, ανάλογα που βρίσκεται το κέντρο καταδύσεων. Θα υπάρχουν πάντα κίνδυνοι αλλά με καλύτερη γνώση, κατανόηση και ετοιμότητα μπορούμε να μειώσουμε την αβεβαιότητα και να περιορίσουμε καλύτερα τις συνέπειες των κινδύνων που θα αντιμετωπίσουμε τελικά

Συμπέρασμα:

Οποιαδήποτε παροχή βοήθειας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης δεν είναι μόνο ηθική υποχρέωση, αλλά και υποχρέωση που επιβάλλεται από το νομικό μας σύστημα. Η επιτυχής παροχή βοήθειας δημιουργεί επίσης βαθιά και διαρκή ικανοποίηση, αναβαθμίζει την επιχείρηση και το ηθικό των επαγγελματιών του κέντρου και δείχνει στους πελάτες τον βαθμό επαγγελματισμού και ετοιμότητας. Όσο καλύτερα προετοιμαζόμαστε για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, τόσο πιο ικανοί γινόμαστε για να βοηθήσουμε.

Το ερώτημα είναι αν και κατά πόσο συχνά εκθέτουμε τον εαυτό μας σε αυτή την εκπαίδευση. Ανεξάρτητα από το φάσμα των διαθέσιμων μαθημάτων, συνιστάται, ενδεχομένως με τους πιο έμπειρους συνεργάτες σας να ολοκληρώνετε με δική σας πρωτοβουλία κάθε σεζόν και μια προσομοίωση εκπαίδευσης σε δεξιότητες διάσωσης, προκειμένου να μπορέσετε να παρέχετε βοήθεια όποτε κριθεί απαραίτητο.

Πρωτότυπο Άρθρο του Κώστα Ανδρεάδη ©

Aγοράστε το βιβλίο μου σε e-Book για Tablets / Smartphones / PC με λογαριασμό PayPal ή Credit Card στο Payhip και σε έντυπη μορφή στο eBay με δωρεάν μεταφορικά για Ελλάδα. Επισκεφτείτε επίσης την σελίδα του βιβλίου στο Facebook για προσωπικές παραγγελίες και επικοινωνία με τον συγγραφέα αν επιθυμείτε να σας αποσταλεί με ΕΛΤΑ και προσωπική αφιέρωση!