Πονοκέφαλοι και καταδύσεις

Καθώς υπάρχουν διαφορετικές αιτίες που σχετίζονται με πονοκεφάλους και καταδύσεις, αυτές μπορεί να είναι απο μια απλή περίπτωση συμπίεσης της μάσκας στο πρόσωπο, απο μια υπερβολικά στενή κουκούλα γύρω από το λαιμό, απο ένα οδοντιατρικό πρόβλημα, απο μια κατάδυση σε κρύα νερά χωρίς κουκούλα ή ακόμα και απο αναρρόφηση αλμυρού νερού. Ωστόσο, μπορεί το πρόβλημα να είναι πιο περίπλοκο, όπως ένα σύμπτωμα νόσου απο αποσυμπίεση (DCS). Παρακάτω είναι μερικές κοινές αιτίες, προληπτικά μέτρα και θεραπείες για τον πονοκέφαλο στην κατάδυση.

Κεφαλαλγία (Ιγμόρεια)

Ένας πονοκέφαλος προκαλείται από μια συμπίεση των κόλπων κατά τη διάρκεια της ανάδυσης ή της κατάδυσης. Τα συμπτώματα είναι πόνος στο μέτωπο, πόνος στο πρόσωπο ή πόνος στην περιοχή των ζυγωματικών. Ένας πονοκέφαλος που προκαλείται από συμπίεση των κόλπων οφείλεται συνήθως στην αποτυχία εξισορρόπησης της πίεσης. Μια άλλη αιτία είναι η φλεγμονή των κόλπων ή της ρινικής κοιλότητας λόγω αλλεργιών ή κρυολογήματος. Τα διορθωτικά μέτρα περιλαμβάνουν την επιβράδυνση της ταχύτητας κατάδυσης και ανάδυσης ή τη χρήση αποσυμφορητικών. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγονται και είναι καλύτερα να μην καταδυθείτε αν έχετε τα συμπτώματα.

Εντατική Κεφαλαλγία

Τα συμπτώματα μιας κεφαλαλγίας εντατικού τύπου είναι ο πόνος στο κεφάλι και ο πόνος στο πίσω μέρος του λαιμού. Οι εντατικοί πονοκέφαλοι προκαλούνται από μυϊκή καταπόνηση λόγω άγχους και μυϊκής ακαμψίας. Το σφίξιμο της σιαγόνας κατά τη διάρκεια της κατάδυσης μπορεί επίσης να προκαλέσει μια εντατική κεφαλαλγία. Για να αποφύγετε την ανάπτυξη μυϊκής καταπόνησης και κατά συνέπεια του πονοκεφάλου, πρέπει να μάθετε να χαλαρώνετε στο νερό. Τα συμπτώματα περνάνε με την σταδιακή εμπειρία και την άνεση κατά την κατάδυση.

Ημικρανία

Τα συμπτώματα της ημικρανίας περιλαμβάνουν έντονο πόνο, οπτικές αλλαγές, αδυναμία ή μούδιασμα του βραχίονα και ναυτία. Επίσης, ο εμετός μετά από κατάδυση είναι μια από τις συνέπειες της ημικρανιακής κεφαλαλγίας, αλλά αν συνδυαστεί με άλλα συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνει ένα περιστατικό νόσου (DCS). Αν υπάρχει ιστορικό πονοκεφάλων ημικρανίας, θα μπορούσε να υπάρξει άμεση συσχέτιση μεταξύ της κατάδυσης και της εμφάνισης κρανιακής πίεσης.

Πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ημικρανιών περιέχουν συστατικά που αυξάνουν τον κίνδυνο νάρκωσης του αζώτου. Ωστόσο, καθώς πολλοί άνθρωποι έχουν μόνο περιστασιακούς πονοκεφάλους και άλλοι έχουν πιο συχνές ημικρανίες, η ημικρανία θα πρέπει να αξιολογείται κατά περίπτωση. Όποιος πάσχει από ημικρανίες και επιθυμεί να βουτήξει πρέπει να συμβουλευτεί έναν γιατρό, κατά προτίμηση έναν με γνώση και εμπειρία στην καταδυτική ιατρική.

Τοξικότητα Μονοξειδίου του Άνθρακα – Κεφαλαλγία

Τα συμπτώματα της κεφαλαλγίας απο τοξικότητα του μονοξειδίου του άνθρακα περιλαμβάνουν έντονο πόνο που συνοδεύεται από σφίξιμο στο μέτωπο, ζάλη, ναυτία και εμετό. Η πλειοψηφία των αεροσυμπιεστών υψηλής πίεσης που χρησιμοποιούνται για την πλήρωση των φιαλών κατάδυσης, χρησιμοποιούν λιπαντικά απο υποκατάστατα του πετρελαίου. Ένα γέμισμα δεν εγγυάται την μη ύπαρξη λαδιού στον αναπνεύσιμο αέρα. Αυτά τα ίχνη περιέχουν μονοξείδιο του άνθρακα και μπορούν εύκολα να συσσωρευτούν μέσα στις φιάλες. Αν ο συμπιεστής είναι ελαττωματικός ή δεν είναι καλά συντηρημένος, το ποσοστό του μονοξειδίου του άνθρακα υπερβαίνει τα ασφαλή όρια και μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο μονοξειδίου του άνθρακα. Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση περιστατικών τοξικότητας μονοξειδίου του άνθρακα είναι να βγει αμέσως ο αυτοδύτης από το νερό. Χορηγήστε οξυγόνο και αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα. Η καλύτερη θεραπεία εδώ είναι η υπερβαρική θεραπεία οξυγόνου.

Τοξικότητα Διοξειδίου του Άνθρακα – Κεφαλαλγία

Ένας ελαφρύς παλλόμενος πόνος στο κεφάλι (στα μηνίγγια) μετά από κατάδυση είναι συνήθως ένα σύμπτωμα αυτού του τύπου κεφαλαλγίας που προκαλείται από την τοξικότητα του διοξειδίου του άνθρακα. Αυτός ο πονοκέφαλος προκαλείται από τη συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στο σώμα. Η αύξηση του CO2 οφείλεται συνήθως στον υποαερισμό (πολύ μικρή πρόσληψη αέρα). Ο υποαερισμός συνήθως συμβαίνει όταν ένας αυτοδύτης δεν παίρνει αρκετά βαθιές αναπνοές από τη φιάλη του ή δεν αναπνέει συχνά. Με απλά λόγια, δεν εκπνέει αρκετά για να απαλλαγεί από το διοξείδιο του άνθρακα που δημιουργείται στο σώμα και που τελικά θα οδηγήσει σε αυτό το είδος πονοκεφάλου.

Η συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα προκαλείται επίσης από τη χρήση αναποτελεσματικού εξοπλισμού κατάδυσης, κυρίως όσων αφορά στον ρυθμιστή πίεσης, ειδικά σε βάθη κάτω των 30 μέτρων, όπου αυξάνεται η πυκνότητα του αερίου. Αυτό δημιουργεί στους πνεύμονες μεγαλύτερη αντίσταση αναπνοής, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στη δημιουργία περισσότερου διοξειδίου του άνθρακα. Δεδομένου ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι περισσότερο ναρκωτικό από το άζωτο, μια αίσθηση νωθρότητας ή αδυναμίας είναι πιθανός αντίκτυπος της υπερβολικής συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα. Η καλύτερη θεραπεία εδώ είναι να παίρνετε αργές, βαθιές αναπνοές για να μειώσετε τη συσσώρευση. Χρησιμοποιήστε επίσης ρυθμιστές πίεσης υψηλής απόδοσης με καλά χαρακτηριστικά ροής. Οι πονοκέφαλοι απο διοξειδίου του άνθρακα δεν ανταποκρίνονται καλά στα αναλγητικά φάρμακα.

Κεφαλαλγία εξ’ αιτίας της νόσου απο αποσυμπίεση (DCS)

Οι πονοκέφαλοι μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι της νόσου απο αποσυμπίεση (DCS). Η νόσος προκαλείται από το σχηματισμό φυσαλίδων καθώς το διαλυμένο άζωτο διαχέεται από τους ιστούς κατά την ανάδυση και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη σωματική βλάβη ή θάνατο. Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια αν ένας αυτοδύτης παραπονιέται για πονοκέφαλο και έχει και άλλα σημάδια νόσου, όπως πόνο στις αρθρώσεις, πρήξιμο, δερματικό εξάνθημα, κνησμό, ζάλη, ναυτία, εμετό, βοή στα αυτιά ή νιώθει υπερβολική εξάντληση και υπνηλία. Ένας αυτοδύτης κινδυνεύει από τη νόσο όταν δεν αποσυμπιέζεται πριν αναδυθεί μετά από μεγάλης διάρκειας ή βαθιές καταδύσεις ή όταν αναδύεται πολύ γρήγορα στην επιφάνεια μη τηρώντας τους κανόνες ασφαλείας

Θέματα αφυδάτωσης

Η αφυδάτωση είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα στην κατάδυση, αλλά δεν της δίνουμε και τόσο σημασία. Ένα από τα πρώτα συμπτώματα αφυδάτωσης είναι ο πονοκέφαλος που συνοδεύεται από ζάλη, που κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή. Όταν τα υγρά εξέρχονται από το σώμα, το σώμα θα συγκεντρώνει το υπόλοιπο των υγρών εσωτερικά και η περιφερειακή ροή θα διακοπεί. Αυτό με τη σειρά του θα μειώσει την ικανότητα του σώματος να απομακρύνει το αέριο καθώς η τριχοειδής ανταλλαγή στα άκρα γίνεται λιγότερο αποτελεσματική, λόγω της μειωμένης κυκλοφορίας. Επίσης η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο μειώνεται λόγω της αφυδάτωσης η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την μειωμένη ροή οξυγόνου στον εγκέφαλο. Όταν συμμετέχετε σε καταδύσεις συνιστάται να έχετε περισσότερο απο την κανονική πρόσληψη υγρών και να παρακολουθείτε την παραγωγή ούρων για σημάδια επαρκούς αραίωσης (διαυγή ούρα).

Διαβάστε σε άλλο άρθρο για την αφυδάτωση.

Σημείωση

Η κατανάλωση υγρών και η παρατήρηση των ούρων είναι μια απλή και παγκοσμίως αποδεκτή τεχνική για να διαπιστωθεί αν οι άνθρωποι είναι καλά ενυδατωμένοι ή όχι και θα μπορούσε να γίνει στις περισσότερες περιπτώσεις. Σημειώστε, όμως ότι υπάρχουν ορισμένες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. διαβήτης) που έχουν ως αποτέλεσμα την παραγωγή ανοιχτόχρωμων ούρων. Έτσι, σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις αυτό μπορεί να είναι κακό.

Του Asser Salama (εκπαιδευτή SDI / TDI) βασισμένο σε ειδική βιβλιογραφία:

• Headaches and Diving; Dr. Frans Cronje; Alert Diver; November / December 2003.
• Headache and Facial Pain in SCUBA Divers; Dr. William P. Cheshire; Current Pain and Headache Reports; August 2004.
• Painful Memories; Dr. Allan Kayle; Alert Diver; January / February 2005.
• US Navy Diving Manual; Revision 6; April 2008.
  

Επιμέλεια Κώστας Ανδρεάδης ©

Aγοράστε το βιβλίο μου σε e-Book για Tablets / Smartphones / PC με λογαριασμό PayPal ή Credit Card στο Payhip και σε έντυπη μορφή στο eBay με δωρεάν μεταφορικά για Ελλάδα. Επισκεφτείτε επίσης την σελίδα του βιβλίου στο Facebook για προσωπικές παραγγελίες και επικοινωνία με τον συγγραφέα αν επιθυμείτε να σας αποσταλεί με ΕΛΤΑ και προσωπική αφιέρωση!